Cumartesi Anneleri Hasan Ocak’ın faillerini sordu: 30 yılda değişmeyen adaletsizlik nasıl anlatılır?

İstanbul – Cumartesi Anneleri, gözaltında kaybedilen ve katledilen yakınlarının akıbetini sormak ve faillerin yargılanması talebiyle her hafta Galatasaray Meydanı’nda gerçekleştirdikleri eylemlerinin 1043’üncünü gerçekleştirdi. Annelere, insan hakları savunucuları da destek verdi.  Karanfiller ve gözaltında kaybettirilen yakınlarının fotoğraflarını taşıyan Cumartesi Anneleri, 21 Mart 1995 tarihinde İstanbul’da gözaltında kaybettirildikten sonra cenazesi kimsesizler mezarlığında bulunan Hasan Ocak’ın faillerini sordu.

Açıklamayı okuyan kayıp yakını İkbal Eren, ilk olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) yönelik 19 Mart’ta gerçekleştirilen operasyona değindi. İkbal Eren, “21 Mart’ta ise mahkeme kararıyla İstanbul Baro Başkanı İbrahim Özden Kaboğlu ve yönetim kurulunun görevlerine son verildiği haberini alarak günü tamamladık. Bu sabaha da İstanbul, Ankara, İzmir, Eskişehir’de ev baskınları ile yüzün üzerinde öğrencinin gözaltına aldığı haberi vardı. Van’dan İstanbul’a kadar uzanan bu uygulamalar, seçme ve seçilme hakkını sistematik ve yaygın olarak ihlal eden bir devlet pratiğine dönüşmüş durumda. Seçimler yoluyla göreve gelenlerin, seçim dışı yöntemlerle görevden alınmaları asla kabul edilemez. İktidarın, temel hak ve özgürlüklerimizi; insan ve yurttaş olma vasfımızı hedef alan hukuk dışı ve keyfi uygulamalarını kabul etmiyoruz. Ayrıştırıcı ve ötekileştirici bir siyaset anlayışını reddediyoruz. Hak ve özgürlüklerimizin askıya alındığı bir rejimde yaşamak istemiyoruz” diye belirtti.

"Hasan Ocak’ı gören tanıklar anlattı"

 Hasan Ocak’tan gözaltına alındığı tarihten sonra bir daha haber alınamadığını hatırlatan İkbal Eren, “Annesini telefonla arayarak, ‘Balık getireceğim, akşam için yemek hazırlama’  demişti. Hasan Ocak gözaltına alındı ancak emniyet bunu inkar etti. Aile, savcılığa başvurmasının ardından İstanbul Emniyeti, İstanbul Valiliği, TBMM, Başbakanlık, ilgili bakanlıklar, hastaneler ve Adli Tıp Kurumu nezdinde yoğun girişimlerde bulundu. Oluşan kamuoyu baskısı sonucunda dönemin İçişleri Bakanı Nahit Menteşe, İstanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu, Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar ve İstanbul Emniyet Müdürü Necdet Menzir yaptıkları açıklamalarda ‘Hasan Ocak’ın gözaltında olmadığını ve suçlu olarak aranmadığını’ ifade etti. Ancak gerçekler farklıydı. İstanbul Emniyet Müdürlüğü'nde gözaltında bulunan iki kişi, Hasan’ı şubede gördüklerini; iki kişi ise Hasan’ın ismini emniyetteki parmak izi listesinde okuduklarını belirtti. Ayrıca, Newroz nedeniyle gözaltına alınan bir başka tanık da şubede bir hareketlilik olduğunu, polislerin kendi aralarında ‘Hasan Ocak getirildi’ dediklerini duyduğunu ifade etti” ifadelerini kullandı.

 “Olay yeri tutanağı kanıtıydı”

 Ağır işkencelere maruz kalan Hasan Ocak’ın cenazesinin Altınşehir Kimsesizler Mezarlığı’nda bulunduğunu söyleyen İkbal Eren, şöyle devam etti: “Olay yeri tutanağında Hasan’ın üzerinde kimliğinin, kemerinin, saatinin ve ayakkabı bağcıklarının bulunmadığı, parmaklarında ise mürekkep lekeleri olduğu kaydedilmişti. Bu detaylar, onun gözaltına alınan kişilere uygulanan rutin işlemlerden geçtiğinin açık kanıtıydı. Durum o kadar netti ki, dönemin İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanı Algan Hacaloğlu, yaptığı açıklamada ‘Ocak’ı konuşturmak için gözaltına aldılar. Orada uygulanan işkence ve darptan sonra öldürülüp Beykoz'a atıldı’ diyerek, Ocak ailesinden ve toplumdan özür diledi. Ne var ki, ailenin tüm başvuruları sonuçsuz kaldı.

“Zamanaşımını işletmeyin”

İç hukuk yollarından sonuç alamayan aile, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. 2004 yılında AİHM, Hasan Ocak’ın kaybedilmesi ve ölümüne ilişkin yeterli ve etkin bir soruşturma yürütülmediğine hükmederek, Türkiye’yi mahkum etti. Buna rağmen, iç hukukta dosya kovuşturma aşamasına dahi geçemedi. Hasan Ocak dosyası, uluslararası sözleşmeler ve anayasa ile güvence altına alınmış hakları ihlal eden, etkin soruşturma ve kovuşturma yükümlülüklerini yerine getirmeyen yargı mensupları tarafından Beykoz Adliyesi’nin tozlu raflarında zamanaşımına terk edildi. Hasan Ocak'ın gözaltında kaybedilişinin 30’uncu yılında, bir kez daha yargı makamlarına sesleniyoruz. Uluslararası teamüllere uyun. Dosyayı, insanlığa karşı işlenen suç kapsamında değerlendirin. Zamanaşımını işletmeyin. Etkin bir soruşturma ve kovuşturma yürütme görevinizi yerine getirin.”

“30 yılda değişmeyen adaletsizlik hukuksuzluk nasıl anlatılır”

Açıklamanın ardından Hasan Ocak’ın kardeşi Maside Ocak konuştu. Maside Ocak,  “Annem selamlarını iletmemi istedi. Buraya gelmeyi çok isterdi. Bariyerlerin önünde, heykelin tam önünde duramamak annem için çok büyük bir üzüntü. Hala bize ‘10  yıl oldu niye hala orada 10  kişi duruyorsunuz. Ben size Galatasaray Meydanı’nı böyle emanet etmedim’  diyor. Bizler 30 yılımızı anlatmak için buradayız. 30 yılı nasıl anlatabiliriz. 30 yılda değişmeyen adaletsizlik hukuksuzluk nasıl anlatılır. Her Galatasaray Meydanı’na geldiğimizde yaramıza karanfilleri basarak geldik. 30 yılda her gün burada yaramız kanamaya devam ediyor. Yaralarımız kanadıkça Hasan’ı unutmayacağız” ifadelerini kullandı.

 Eylem, meydana bırakılan karanfillerle son buldu. (MA)